Hit and Run new law 2024: “हिट अँड रन” नवीन कायदा काय आहे ?

  • आज आपण hit and run new law 2024: “हिट अँड रन” नवीन कायदा काय आहे ?वाहन चालकांचा संप (Drivers strike), वाहने थांबली, शाळा बंद आहेत या विषयी सविस्तर माहिती बघणार आहोत.

Table of Contents

'हिट अँड रन' म्हणजे काय?

  • What is ‘hit and run’?
  • दोन वाहनांमधी झालेल्या अपघातानंतर किंवा वाहनाच्या धडकेनंतर चालक घटनास्थळावरून पळून जाणाऱ्या घटनांना ‘हिट अँड रन’ (Hit and Run) समजले जाते.
  • हिट अँड रन प्रकरणांमध्ये अनेक वेळा जखमी व्यक्तीला वेळीच रुग्णालयात नेल्यास किंवा प्राथमिक उपचार मिळाल्यास तो वाचू शकतो.
  • आतापर्यंत असलेल्या जुन्या कायद्यानुसार हिट अँड रन प्रकरणात दोन वर्षांच्या तुरुंगवासाची तरतूद होती आणि जामीनही मिळत होता.

'हिट अँड रन' नवीन नियम काय म्हणतो ?

  • What does the new ‘hit and run’ rule say?
  • ‘हिट अँड रन’ च्या या नवीन नियमात असे म्हटले आहे की, अपघातानंतर वाहन चालकाने जर पोलिसांना न कळवता घटनास्थळावरून पळ काढला तर त्याला 10 वर्षांचा तुरुंगवास आणि सात लाख रुपयांचा दंड भरावा लागेल.
  • या विरोधात अनेक राज्यांत ट्रकचालक आंदोलन करत आहेत.
  • मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, महाराष्ट्र, दिल्ली, हरियाणा, उत्तर प्रदेश, बिहार यासह अनेक राज्यांमध्ये ट्रकचालकांनी संप आणि नाकेबंदी केली आहे.
  • केवळ ट्रकचालकच नाही तर बस, टॅक्सी, ऑटोचालकही याला विरोध करत आहेत. नवीन नियम खाजगी वाहन चालकांनाही लागू होतील.
  • नवीन कायद्यातील तरतुदी खूप कडक असल्याचे त्यांचे म्हणणे आहे आणि यामध्ये बदल करून शिथिलथा यामध्ये आणण्याची आवश्यकता असल्याचे अनोलनकर्ते म्हणताहेत.
हिट अँड रन
हिट अँड रन Credit: Google
  • राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांची मंजुरी मिळाल्यानंतर, भारतीय न्याय संहिता (भारतीय न्याय संहिता 2023) आता कायदा बनला आहे.
  • आगामी काळात, त्याच्या नवीन तरतुदी भारतीय दंड संहिता (IPC) च्या जुन्या कायद्यांची जागा घेतील.
  • मात्र त्यातील एका तरतुदीबाबत विरोध सुरू झाला आहे. या विरोधाचे कारण म्हणजे हिट अँड रनचा नवा कायदा.
  • रस्ता अपघातात एखाद्याचा मृत्यू झाल्यास आणि चालक घटनास्थळावरून फरार झाल्यास त्याला 10 वर्षांच्या तुरुंगवासाची शिक्षा होऊ शकते, असे नवीन कायद्यात म्हटले आहे. याशिवाय सात लाख रुपयांचा दंडही भरावा लागणार आहे.

कायदा का कडक केला ?

  • हिट अँड रन च्या घटना थांबवण्यासाठी.
  • हिट अँड रनच्या घटना रोखण्यासाठी व्यक्ती आणि समुदाय दोघांचा समावेश असतो परंतु यासाठी बहुआयामी दृष्टिकोनाची आवश्यकता असते.
  • वाढीव जनजागृती मोहिमेमुळे जबाबदार वाहन चालवण्याचे महत्त्व आणि अपघाताचे ठिकाण सोडण्याचे गंभीर परिणाम होतात आणि आपल्याला ते यामागे दिसलेले आहेत.
  • हिट अँड रनच्या घटना केवळ जीव धोक्यात घालत नाहीत तर गंभीर कायदेशीर परिणाम देखील समोर येतात.
  • अपघाताचे ठिकाण सोडणे हा अनेक अधिकारक्षेत्रांमध्ये फौजदारी गुन्हा आहे आणि दोषी आढळलेल्यांना दंड, परवाना निलंबन आणि तुरुंगवास यासह कठोर शिक्षेला सामोरे जावे लागू शकते परंतु या गोष्टी किंवा सतत प्रकरण समोर येताना दिसताहेत.
  • कायदेशीर परिणामांची तीव्रता अनेकदा अपघातामुळे झालेल्या जखमा किंवा नुकसानीच्या प्रमाणात अवलंबून असते.
  • आपण जर सध्याचे आकडे बघितले तर नवीन कायद्याच्या कडकपणाचे कारण समजू शकते.
  • सरकारी आकडेवारीनुसार दरवर्षी ५० हजार लोक हिट अँड रन प्रकरणांमध्ये आपला जीव गमावतात.
  • आंदोलक वाहनचालकांचा असा युक्तिवाद आहे की, धडकेनंतर ते पळून गेल्यास त्यांना नवीन कायद्यानुसार कठोर शिक्षेला सामोरे जावे लागेल आणि जर ते थांबले तर घटनास्थळी उपस्थित असलेल्या जमावाकडून त्यांच्यावर हल्ला होऊ शकतो.
  • अनेकदा रस्ता अपघात झाल्यास घटनास्थळी उपस्थित जमाव संतप्त होऊन चालकावर हल्ला करतात.
  • अनेकवेळा हा हिंसक जमाव केवळ मारहाण करून थांबत नाही आणि प्रकरण मॉब लिंचिंगचे रूप घेते.

नवीन नियमांप्रमाणे कोणत्या प्रकरणांमध्ये दिलासा मिळेल ?

  • In what cases will relief be given as per the new rules?
  • नव्या कायद्यात वाहनचालकांनाही काही बाबतीत दिलासा मिळणार आहे व ते कोणते ते आपण बघुयात.
  • वाहनाने धडकलेल्या व्यक्तीने चुकीच्या पद्धतीने रस्ता ओलांडल्यास किंवा वाहनासमोर आल्यास चालकाला कमाल पाच वर्षांची शिक्षा आणि सात लाख रुपयांचा दंड भरावा लागेल.
  • मात्र चुकीच्या पद्धतीने गाडी चालवल्यामुळे टक्कर झाली तर चालकाला 10 वर्षे तुरुंगवास भोगावा लागेल.

निष्कर्ष

  • हिट अँड रनच्या घटना सार्वजनिक सुरक्षेसाठी एक महत्त्वाचा धोका निर्माण करतात, ज्यामुळे व्यक्ती आणि समुदायाचे नुकसान होते.
  • या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी व्यक्ती, समुदाय आणि कायद्याची अंमलबजावणी करणार्‍या एजन्सींचा समावेश असलेल्या सहयोगी प्रयत्नांची आवश्यकता आहे.
  • यासाठीच ‘हिट अँड रन’ नवीन नियम आणण्यात आला व त्यास विरोध देखील होत आहे.
  • समाजामध्ये जागरूकता वाढवून, प्रतिबंधात्मक उपायांची अंमलबजावणी करून आणि रस्त्यांवर जबाबदारीची भावना वाढवून, समाज हिट अँड रनच्या घटना कमी करण्यासाठी आणि प्रत्येकासाठी सुरक्षित रस्ते तयार करण्यासाठी कार्य करू शकतो परंतु कडक कायदा करण्याची देखील आवश्यकता यामध्ये जाणवलेली दिसते आहे.
  • नवीन कायदा खूपच कडक आणि धोकादायक असलयाचे वाहन चलनाचे मत समोर येत आहे.
  • Drivers Strike
  • आंदोलक वाहनचालकांनी  असा युक्तिवाद केला की जर ते धडकल्यानंतर पळून गेले तर त्यांना नवीन कायद्यानुसार कठोर शिक्षा होईल आणि जर ते थांबले तर घटनास्थळी उपस्थित जमाव त्यांच्यावर हल्ला करू शकतो.

Leave a comment