Table of Contents
1. पीएम किसान योजना काय आहे.
- पीएम किसान योजना (pm kisan yojana) म्हणजेच प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना (pm kisan samman nidhi yojna) ही भारतातील एक प्रमुख सरकारी योजना आहे, जिचा उद्देश शेतकर्‍यांना थेट उत्पन्नाचे सहाय्य प्रदान करणे आहे.
- फेब्रुवारी 2019 मध्ये सुरू करण्यात आलेल्या या योजनेचा उद्देश लहान आणि सीमांत शेतकर्‍यांना भेडसावणाऱ्या आर्थिक आव्हानांना तोंड देणे, त्यांची आर्थिक स्थिरता सुनिश्चित करणे आणि कृषी विकासाला चालना देणे हे आहे.
- पीएम किसान (pm kisan) योजनेचे तपशील आणि त्याचे महत्त्व जाणून घेऊया.
2. उद्दिष्ट (Objective).
- पीएम किसान (pm kisan) चे प्राथमिक उद्दिष्ट शेतकऱ्यांना थेट रोख हस्तांतरण देऊन त्यांचे उत्पन्न वाढवणे आहे.
- ही आर्थिक मदत शेतकऱ्यांना त्यांच्या विविध कृषी आणि घरगुती गरजा पूर्ण करण्यात मदत करते, अशा प्रकारे त्यांच्या सर्वांगीण कल्याणासाठी योगदान देते.
3. लाभार्थी निकष (Beneficiary Criteria).
- पीएम किसान (pm kisan) योजनेअंतर्गत, देशभरातील लहान आणि सीमांत शेतकरी लाभासाठी पात्र आहेत.
- या योजनेत 2 हेक्टरपर्यंत लागवडीयोग्य जमीन असलेले छोटे (small) आणि अल्पभूधारक (marginal) शेतकरी अशी व्याख्या करण्यात आली आहे.
- शेतकर्‍याचे वय आणि लिंग विचारात न घेता, जोपर्यंत ते जमीन मालकीचे निकष पूर्ण करतात तो पर्यंत या योजनेचा लाभ शेतकऱ्यांना दिला जातो.
4. आर्थिक मदत(Financial Assistance).
- पात्र शेतकर्‍यांना त्यांच्या बँक खात्यात थेट आर्थिक मदतीची निश्चित रक्कम मिळते.
- आर्थिक वर्षभरात तीन समान हप्त्यांमध्ये मदत दिली जाते.
- प्रत्येक हप्ता सुमारे ₹2,000 आहे, ज्यामुळे प्रत्येक शेतकरी कुटुंबाला एकूण वार्षिक सहाय्य ₹6,000 इतके केले जाते.
- दर ४ महिन्यांनी २००० रुपयांचा हप्ता नोंदणीकृत शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यामध्ये जमा केला जातो.
a) पीएम किसान योजनेच्या अपडेट नुसार पहिला हप्ता हा दिनांक १ डिसेंबर ते ३१ मार्च पर्यंत दिला जातो.
b) पीएम किसान योजनेच्या अपडेट नुसार पहिला हप्ता हा दिनांक १ एप्रिल ते ३१ जुलै पर्यंत दिला जातो.
c) पीएम किसान योजनेच्या अपडेट नुसार पहिला हप्ता हा दिनांक १ ऑगस्ट ते ३० नोव्हेंबर पर्यंत दिला जातो.
5. अंमलबजावणी (Implementation).
- पीएम किसान (pm kisan) योजनेच्या अंमलबजावणीमध्ये (Implementation) एक सोपी आणि सुव्यवस्थित प्रक्रिया समाविष्ट आहे.
- शेतकरी या योजनेसाठी ऑनलाइन नोंदणीसह,
a) फार्मर कॉर्नर
b) कॉमन सर्व्हिस सेंटर्स (CSCs)
c) अधिसूचित बँकांद्वारे
अशा विविध माध्यमांद्वारे अर्ज करू शकतात.
- पडताळणी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर आणि अर्ज स्वीकारल्यानंतर, लाभार्थीचे बँक खाते योजनेशी जोडले जाते आणि रोख हस्तांतरण थेट सुरू केले जाते.
6. तंत्रज्ञान (Technology) चा प्रभावी उपयोग.
- पीएम किसान (pm kisan) योजनेमध्ये पारदर्शकता (transparency) सुनिश्चित करण्यासाठी आणि गळती रोखण्यासाठी, योजनेमध्ये तंत्रज्ञान-चलित यंत्रणा समाविष्ट केली आहे.
- आधार ओळख आणि जमिनीच्या नोंदी पडताळणीसाठी वापरल्या जातात, ज्यामुळे डुप्लिकेशन आणि फसवणूक होण्याची शक्यता कमी होते.
- हे एकत्रीकरण लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यांमध्ये थेट निधी हस्तांतरणास (DBT Transfer) देखील सुलभ करते, मध्यस्थांना काढून टाकते आणि इच्छित प्राप्तकर्त्यांना मदत मिळते याची खात्री करते.
7. शेतकऱ्यांच्या जीवनावर परिणाम (Impact).
- पीएम किसान (pm kisan) योजनेचा देशभरातील शेतकऱ्यांच्या जीवनावर चांगला परिणाम झाला आहे.
- वेळेवर आर्थिक सहाय्य प्रदान करून, ही योजना शेतकऱ्यांना त्यांच्या लागवडीचा खर्च व्यवस्थापित करण्यास, चांगल्या शेती पद्धतींमध्ये गुंतवणूक करण्यास आणि विविध अनपेक्षित आव्हानांचा सामना करण्यास मदत करते.
- हे शेतकऱ्यांची आर्थिक असुरक्षा कमी करण्यात योगदान देते आणि त्यांना गरिबीतून बाहेर काढण्याचे उद्दिष्ट आहे.
8. आव्हाने (Challenges) आणि भविष्यातील संभावना (Future Prospects) काय आहे
- पीएम किसान (pm kisan) योजनेला तिच्या हेतू पर्यंत पोहोचासाठी प्रशंसा केली जात असताना, डेटा अचूकता, अंमलबजावणी विलंब आणि सर्व पात्र लाभार्थ्यांपर्यंत पोहोचण्याशी संबंधित आव्हाने आहेत.
- योजना जसजशी पुढे जाईल, तसतसे या आव्हानांना सामोरे जाणे आणि लाभ प्रत्येक पात्र शेतकऱ्यापर्यंत पोहोचतील कि नाही याची खात्री करणे ही मुख्य चिंता आहे.
9. पात्रता.
- पीएम किसान (pm kisan) योजनेचा लाभ फक्त गरीब शेतकरीच घेऊ शकतात.
- सरकारी नोकरी किंवा आयकर (Income Tax) भरणाऱ्या व्यक्तीला या योजनेचा लाभ मिळू शकत नाही.
- कुटुंबातील एका व्यक्तीलाच या योजनेचा लाभ मिळतो.
- एखादी व्यक्ती ईपीएफओची सदस्य असेल तर त्याला योजनेचा लाभ मिळणार नाही.
- लाभार्थ्याच्या मृत्यू झाला तर त्याच्या कुटुंबाला योजनेचा लाभ मिळणार नाही.
10. कागदपत्रे.
- आधार कार्ड
- बँक पासबुक
- सातबारा
- ८ चा उतारा
- फेरफार
- मोबाइल नंबर
11. अर्ज कसा करावा.
- पीएम किसान (pm kisan) योजनेचा लाभ घेण्यासाठी प्रथम अधिकृत वेबसाइट pmkisan.gov.in वर क्लिक करा.
- पुढे येथे New Farmer Registration पर्यायावर क्लिक करा. किंवा
- खाली आल्यानंतर Farmer Corner या Section मध्ये New Farmer Registration पर्यायावर क्लिक करा.
- म्हणजेच नवीन शेतकरी नोंदणीचा (New Farmer Registration) पर्याय तुम्ही निवडाल.
- तुम्हाला शहर (Urben) किंवा गावातून (Rural) एक पर्याय निवडावा लागेल.
- आधार क्रमांक, मोबाइल क्रमांक आणि राज्य निवडा आणि Get OTP वर क्लिक करा.
- ओटीपी (OTP) टाकल्यानंतर Proceed Registration चा पर्याय निवडा.
- पुढे तुम्हाला नाव, राज्य, जिल्हा, बँक आणि आधार तपशील यासारखे सर्व तपशील विचारले जातील.
- यानंतर आधार (Aadhar) प्रमाणीकरण करून सबमिट करा.
- यानंतर शेतीशी (land record) संबंधित सर्व माहिती प्रविष्ट करा.
- नंतर सेव्ह (Save) बटणावर क्लिक करा.
- यानंतर तुमच्या स्क्रीनवर अर्ज पूर्ण झाल्याचा संदेश दिसेल.
12. निष्कर्ष (conclusion).
- पीएम किसान (pm kisan) योजनेचा म्हणजेच प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना (pm kisan samman nidhi yojna) भारताच्या कृषी अर्थव्यवस्थेचा कणा असलेल्या शेतकऱ्यांच्या कल्याणासाठी सरकारची वचनबद्धता दर्शवते.
- थेट उत्पन्नाचे सहाय्य प्रदान करून, ही योजना ग्रामीण जीवनमानाच्या उन्नतीसाठी, कृषी वाढीसाठी आणि एकूण आर्थिक विकासासाठी योगदान देते.
- योजना जसजशी विकसित होत आहे आणि रुपांतरित होत आहे, तसतसे देशभरातील लाखो शेतकऱ्यांच्या जीवनात परिवर्तन घडवून आणण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावेल अशी अपेक्षा आहे.
Hi Thanks for the post